ഒരു പ്രമുഖ സ്പാനിഷ് മിസ്റ്റിക്ക് ആയിരുന്നു ആവിലയിലെ വി. അമ്മത്രേസ്യ. ഈശോയുടെ വിശുദ്ധ തെരേസ എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന ഈ വിശുദ്ധ ചെസ്സ് കളിക്കാരുടെ മധ്യസ്ഥയാണ്. അമ്മത്രേസ്യയുടെ പരിഷ്കരിച്ച കോൺവെന്റുകളിൽ ഗെയിമുകൾ അനുവദനീയമല്ലാതിരുന്നിട്ടുകൂടി എങ്ങനെയാണ് ഈ വിശുദ്ധ ഇത്തരമൊരു കളിയുടെ മധ്യസ്ഥയായതെന്നു തികച്ചും കൗതുകകരമാണ്.
1566-ൽ തന്റെ കാർമെലൈറ്റ് സഹോദരിമാർക്കും സന്യാസിമാർക്കും വേണ്ടിയുള്ള ‘ദി വേ ഓഫ് പെർഫെക്ഷൻ’ എന്ന ഗൈഡിൽ വിശുദ്ധ, ചെസ്സിനെക്കുറിച്ച് പരാമർശിക്കുന്നു. തന്റെ പുസ്തകത്തിന്റെ 16-ാം അധ്യായത്തിൽ, ഒരു ക്രിസ്ത്യാനിയുടെ പ്രാർഥനയ്ക്കുള്ള തയ്യാറെടുപ്പുകൾ വിവരിക്കാൻ വിശുദ്ധ, ചെസ്സ് കളിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്തു.
“കർത്താവിനെ ചെക് മേറ്റ് ചെയ്യാൻ പ്രാർഥനയിൽ ‘ചെസ്സ് കളിക്കാൻ’ തെരേസ തന്റെ സഹോദരി സന്യാസിനിമാരെ ഉപദേശിച്ചു. ചെസ്സ് കളിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്ന ഒരാൾ അതിന്റെ പഠനത്തിനായി സ്വയം സമർപ്പിക്കുകയും ഒരു ചാമ്പ്യനാകുകയും വേണം എന്നതാണ് അവരുടെ വാദം. തോൽക്കാൻ ആരും ഒരു കളിയും കളിക്കുന്നില്ല. ദൈവത്തെ ധ്യാനാത്മകമായ പ്രാർഥനയിൽ കണ്ടുമുട്ടാൻ ആവശ്യമായ സമർപ്പണത്തിന്റെ തരം തെരേസ തന്റെ സന്യാസിനിമാർക്കും മറ്റു സന്യാസ ജീവിതം നയിക്കുന്നവർക്കും വിശദമാക്കാൻ ചെസ്സിലെ പോരാട്ടത്തിന്റെ ഉപമ ഉപയോഗിച്ചു.
തന്റെ കൈയെഴുത്തുപ്രതിയുടെ അവസാന ഡ്രാഫ്റ്റിൽ നിന്ന് ചെസ്സുമായുള്ള സാമ്യം അവർ ഒടുവിൽ നീക്കം ചെയ്തെങ്കിലും, പണ്ഡിതന്മാർ ഈ വാചകം സംരക്ഷിച്ചു:
“ഞാൻ ഇതിനെക്കുറിച്ച് ഇതിനകം വളരെയധികം എഴുതിയിട്ടില്ലെന്ന് നിങ്ങൾ കരുതുന്നില്ലെന്ന് ഞാൻ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു; കാരണം അവർ പറയുന്നതുപോലെ ഞാൻ ബോർഡ് സ്ഥാപിക്കുക മാത്രമാണ് ചെയ്തത്. പ്രാർഥനയിലെ ആദ്യ ചുവടുകളെക്കുറിച്ച് നിങ്ങളോട് പറയാൻ എന്നോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു; എന്നാൽ ഒരു ചെസ്സ് കളിയിൽ കരുക്കൾ നിരത്താൻ കഴിയാത്ത ആർക്കും ഒരിക്കലും നന്നായി കളിക്കാൻ കഴിയില്ലെന്നും, എങ്ങനെ നിയന്ത്രിക്കണമെന്ന് അറിയില്ലെങ്കിൽ, അയാൾക്ക് ഒരു ചെക്ക്മേറ്റിനെ കൊണ്ടുവരാൻ കഴിയില്ലെന്നും നിങ്ങൾക്ക് അറിയാമല്ലോ. ഗെയിമുകളെക്കുറിച്ച് സംസാരിച്ചതിന് ഇപ്പോൾ നിങ്ങൾ എന്നെ ശാസിക്കും, കാരണം ഞങ്ങൾ ഈ ഭവനത്തിൽ അവ കളിക്കുന്നില്ല, അങ്ങനെ ചെയ്യാൻ വിലക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്ന് നിങ്ങൾ ഇപ്പോൾ പറഞ്ഞേക്കാം. എന്നിരുന്നാലും, ഈ കളി ചിലപ്പോൾ നിയമാനുസൃതമാണ്. നമ്മൾ ഇത് പതിവായി കളിക്കുകയാണെങ്കിൽ, ‘രാജാവ്’ നമ്മുടെ ചെക് മേറ്റ് ആകും. അങ്ങനെവരുമ്പോൾ അവിടുന്ന് നമ്മൾ അവിടുത്തെ നിയന്ത്രണത്തിൽ നിന്നും പുറത്തു കടക്കുകയില്ല.
എന്റെ പെൺമക്കളേ, സദ്‌ഗുണങ്ങളെക്കുറിച്ച് പഠിപ്പിക്കാൻ നിങ്ങൾക്ക് ആവശ്യത്തിലധികം പുസ്തകങ്ങൾ ഉള്ളപ്പോൾ, ധ്യാനത്തെക്കുറിച്ച് മാത്രം പറയാൻ നിങ്ങൾ ആഗ്രഹിക്കുമ്പോൾ ഞാൻ എന്തിനാണ് നിങ്ങളോട് സംസാരിക്കുന്നതെന്ന് നിങ്ങൾ ചോദിക്കും. എന്റെ മറുപടി, നിങ്ങൾ ധ്യാനത്തെക്കുറിച്ച് എന്നോട് ചോദിച്ചിരുന്നെങ്കിൽ, എനിക്ക് നിങ്ങളോട് അതിനെക്കുറിച്ച് സംസാരിക്കാമായിരുന്നു, നിങ്ങൾക്ക് സദ്‌ഗുണങ്ങൾ ഇല്ലെങ്കിലും അത് പരിശീലിക്കാൻ നിങ്ങളെയെല്ലാം ഉപദേശിക്കാമായിരുന്നു. കാരണം, സദ്‌ഗുണങ്ങൾ നേടുന്നതിനുള്ള ആദ്യപടിയാണിത്, എല്ലാ ക്രിസ്ത്യാനികളുടെയും ജീവിതം തന്നെ അവർ അത് ആരംഭിക്കുന്നതിനെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. ദൈവം അത് ഉപയോഗിക്കാൻ പ്രചോദിപ്പിച്ചാൽ, അവൻ എത്ര ആത്മാവിനെ നഷ്ടപ്പെട്ടവനായാലും, ഇത്രയും വലിയ അനുഗ്രഹത്തെ അവഗണിക്കരുത്. കാരണം ഈ രാജാവ് പൂർണ്ണമായും അവന് കീഴടങ്ങുന്ന ഒരാൾ മാത്രമേ തന്നെത്തന്നെ എടുക്കാൻ അനുവദിക്കൂ.”
