സാൻ സാൽവഡോറിലെ മുൻ ആർച്ച്ബിഷപ്പായിരുന്ന വി. ഓസ്കാർ റൊമേറോയ്ക്ക് ഒബ്സസീവ് കംപൾസീവ് ഡിസോർഡർ (OCD) ഉണ്ടെന്ന് കണ്ടെത്തി. അമിതമായ കൈ കഴുകൽ, വൃത്തിയാക്കൽ, സാധനങ്ങൾ അടുക്കിവയ്ക്കൽ, എണ്ണിത്തിട്ടപ്പെടുത്തൽ, ഉറപ്പിക്കൽ, കാര്യങ്ങൾ പരിശോധിക്കൽ തുടങ്ങിയ ചിന്താപ്രേരിതപ്രവർത്തികളിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന മാനസികപരമായ ഒരുതരം രോഗമാണ് ഒ. സി. ഡി. ഈ പ്രശ്നമുളള പലർക്കും അവരുടെ നിർബന്ധങ്ങൾ അർഥശൂന്യമാണെന്ന് അറിയാം. എന്നാൽ, ചിന്താപീഢ മൂലമുണ്ടാകുന്ന ഈ ദുരിതത്തിൽനിന്ന് മോചനം നേടാൻ അവർ അത് ചെയ്തുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു.
നിർബന്ധപ്രവർത്തികൾ സാധാരണയായി ദിവസത്തിൽ ഒരു മണിക്കൂറെങ്കിലും സംഭവിക്കാറുണ്ട്. അത് ഒരാളുടെ ജീവിതനിലവാരത്തെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു. ഇത്തരത്തിലൊരു രോഗത്തിനിടയിലും റൊമേറോ ദൈവത്തിന്റെ സമർപ്പിതദാസനും സാമൂഹികനീതിയുടെ വക്താവുമായി തുടർന്നു.
രാജ്യത്തെ ആഭ്യന്തരയുദ്ധകാലത്ത് എൽ സാൽവഡോറിലെ പാവപ്പെട്ടവർക്കും പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടവർക്കുംവേണ്ടി ശബ്ദമുയർത്തിയിരുന്ന വ്യക്തിയായിരുന്നു റൊമേറോ. മനുഷ്യാവകാശ ലംഘനങ്ങൾക്കും സർക്കാർ അഴിമതിക്കുമെതിരെ അദ്ദേഹം ശക്തമായി സംസാരിച്ചു. 1980 മാർച്ച് 24 ന് കുർബാന അർപ്പിക്കുന്നതിനിടെ ഒരു കൊലയാളിയുടെ വെടിയേറ്റ് അദ്ദേഹം രക്തസാക്ഷിത്വം വരിക്കുകയാണുണ്ടായത്. വി. ഓസ്കാർ റൊമേറോയുടെ മാതൃക, പ്രതികൂല സാഹചര്യങ്ങളിലും നീതിക്കും അനുകമ്പയ്ക്കുംവേണ്ടി നിലകൊള്ളേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യത്തിന്റെ ശക്തമായ ഓർമപ്പെടുത്തലായി വർത്തിക്കുന്നു.
എൽ സാൽവഡോറിലെ ആഭ്യന്തരയുദ്ധകാലത്ത് സർക്കാർ സേനകളും വലതുപക്ഷ ഗ്രൂപ്പുകളും ഇടതുപക്ഷ ഗറില്ലകളും നടത്തിയ അക്രമപ്രവർത്തനങ്ങളുടെ കടുത്ത വിമർശകനായിരുന്നു സാൽവഡോറൻ ആർച്ച്ബിഷപ്പായിരുന്ന വി. ഓസ്കർ റൊമേറോ. തുടക്കത്തിൽ യാഥാസ്ഥിതികനായി കണക്കാക്കപ്പെട്ട അദ്ദേഹം, ഏകാധിപതി ജനറൽ കാർലോസ് ഹംബർട്ടോ റൊമേറോയുടെ ഭരണത്തിനെതിരെ സംസാരിക്കുകയും തുടർന്നുള്ള സൈനിക – സിവിലിയൻ ഭരണകൂടത്തെ പിന്തുണയ്ക്കാൻ വിസമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. തുടർച്ചയായി വധഭീഷണി നേരിട്ടിട്ടും വ്യാപകമായ അക്രമങ്ങൾക്ക് ഇരയായ പാവപ്പെട്ടവരെ അദ്ദേഹം നിർഭയം പ്രതിരോധിച്ചു. 1979 ൽ അദ്ദേഹം സമാധാനത്തിനുള്ള നോബൽ സമ്മാനത്തിന് നാമനിർദേശം നേടി. ദൗർഭാഗ്യവശാൽ, 1980 ൽ കുർബാന ചൊല്ലുന്നതിനിടെ അദ്ദേഹം വധിക്കപ്പെട്ടു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശവസംസ്കാരച്ചടങ്ങ് അക്രമാസക്തമായിരുന്നു.
ചടങ്ങിനിടെ, കത്തീഡ്രലിനു സമീപമുള്ള തെരുവുകളിൽ പുകബോംബുകൾ പൊട്ടിത്തെറിച്ചു. തുടർന്ന് നാഷണൽ പാലസ് ഉൾപ്പെടെയുള്ള ചുറ്റുമുള്ള കെട്ടിടങ്ങളിൽനിന്ന് വെടിവയ്പുണ്ടായി. സ്‌ഫോടനങ്ങളിലും വെടിവയ്പ്പിലും നിന്ന് രക്ഷപെടാൻ ഓടിയ ആളുകളുടെ തിക്കിലും തിരക്കിലുംപെട്ട് നിരവധി പേർ കൊല്ലപ്പെട്ടു. 31 മരണങ്ങൾ ഔദ്യോഗികമായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുകയും അതേസമയം 30 നും 50 നുമിടയിൽ ആളുകൾ മരിച്ചതായി പത്രപ്രവർത്തകർ അവകാശപ്പെടുകയും ചെയ്തു. ആൾക്കൂട്ടത്തിലേക്ക് ബോംബുകൾ എറിഞ്ഞത് സർക്കാർ സുരക്ഷാസേനയാണെന്നും ദേശീയ കൊട്ടാരത്തിന്റെ ബാൽക്കണിയിൽ നിന്നോ, മേൽക്കൂരയിൽ നിന്നോ വെടിയുതിർത്തത് സിവിലിയന്മാരുടെ വേഷം ധരിച്ച ആർമി ഷാർപ്പ് ഷൂട്ടർമാരാണെന്നും ചില സാക്ഷികൾ അവകാശപ്പെട്ടു.
വെടിയൊച്ച തുടർന്നപ്പോൾ, റൊമേറോയുടെ മൃതദേഹം വന്യജീവിസങ്കേതത്തിനു താഴെയുള്ള ഒരു കുഴിയിൽ അടക്കം ചെയ്തു. സംസ്കാരത്തിനുശേഷവും, കൊല്ലപ്പെട്ട പുരോഹിതന് ആദരാഞ്ജലികൾ അർപ്പിക്കാൻ ആളുകൾ ഒഴുകിയെത്തി. ദരിദ്രരോടുള്ള റൊമേറോയുടെ പ്രതിബദ്ധതയും രക്തസാക്ഷിത്വവും 2015 ൽ അദ്ദേഹത്തെ വാഴ്ത്തപ്പെട്ടവനാക്കുന്നതിനും 2018 ൽ വിശുദ്ധനായി പ്രഖ്യാപിക്കുന്നതിനും ഇടയാക്കി. ഫ്രാൻസിസ് മാർപാപ്പയാണ് അദ്ദേഹത്തെ രക്തസാക്ഷിയായി പ്രഖ്യാപിച്ചത്.
